Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego to organizacja bazująca na solidarnej i dobrowolnej współpracy samorządów, które powołano na mocy Uchwały nr 1/2005 z dn. 15 kwietnia 2005 roku Zebrania Założycielskiego Samorządowego Stowarzyszenia Współpracy Regionalnej. Początkowo Stowarzyszenie działało pod nazwą Samorządowego Stowarzyszenia Współpracy Regionalnej. Następnie zmieniło nazwę na Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego Uchwałą Nr XVI/3/2009 z dn. 2 lutego 2009 r. Walnego Zebrania Samorządowego Stowarzyszenia Współpracy Regionalnej.
Stowarzyszenie zawiązano na czas nieograniczony. Posiada osobowość prawną. Działa na podstawie przepisów ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach oraz swojego statutu. Stowarzyszenie prowadzi wyłącznie działalność nieodpłatną.
Stowarzyszenia gmin stanowią jeden z przykładów współdziałania jednostek samorządu terytorialnego, które może mieć charakter jednopłaszczyznowy (tylko gmin) lub wielopłaszczyznowy (gmin i pozostałych jednostek samorządu terytorialnego). Przykładem tego ostatniego jest właśnie Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego, w którego skład wchodzą Województwo Zachodniopomorskie, Powiat Policki oraz 13 gmin. Stowarzyszenia gmin są podmiotami o wyraźnie sprecyzowanych celach, które narzuca im ustawa o samorządzie gminnym. Do celów tych należą: wspieranie idei samorządu terytorialnego oraz obrony wspólnych interesów. Stowarzyszenia mają także możliwość tworzenia spółek prawa handlowego.